چگونگی بازتاب تحولات سیاسی کشورهای عربی خاورمیانه و شمال آفریقا در رسانه ها: بررسی تطبیقی سایت بی .بی. سی فارسی و خبرگزاری ایرنا

چکیده این پژوهش در پی بررسی تطبیقی نحوه ی بازتاب اخبار مربوط به تحولات خاورمیانه و شمال آفریقا در دو سایت بی.بی.سی فارسی و سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) است. به عبارت دیگر هر یک از دو سایت مورد بررسی چگونه (کیفیت) و به چه میزان اخبار مربوط به تحولات سیاسی کشورهای عربی و شمال آفریقا(تونس، مصر، لیبی و بحرین) را پوشش می دهند و چه تفاوتی بین نحوه بازتاب اخبار این کشورها در این دو سایت خبری وجود دارد؟ به همین منظور از نظریه های دروازه بانی، برجسته سازی و چارچوب سازی استفاده شده است. در این پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش تمام اخبار مربوط به تحولات سیاسی کشورهای عربی خاورمیانه و شمال آفریقا در دو سایت ایرنا و بی.بی.سی فارسی در سال 2011 می باشد. روش نمونه گیری، نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای است. حجم نمونه نیز از هر ماه یک هفته که در مجموعه دوازده هفته می باشد. یافته های تحقیق نشان می دهد که تفاوت معناداری بین سایت های مورد بررسی از نظر تحولات کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا وجود ندارد. یعنی سایت های ایرنا و بی.بی.سی فارسی رویدادهای مربوط به این کشورها را به یک نسبت پوشش خبری داده اند. بیشترین مطلب سایت ایرنا (9/38 درصد)، و سایت بی.بی.سی فارسی (6/49 درصد) مربوط به کشور لیبی است. همچنین یافته ها نشان می دهد که 5/86 درصد از مطالب سایت ایرنا به سبک خبر ارائه شده است. درحالی که 6/32 درصد از مطالب سایت بی.بی.سی فارسی به سبک گزارش ارائه شده است. بر اساس یافته های تحقیق، عنصر خبری برجسته شده در لید یا پاراگراف اول مطلب، در سایت ایرنا مربوط به عنصر خبری «که» (3/48 درصد) است. در حالی که در سایت بی.بی.سی فارسی بیشترین مطلب ارائه شده آن مربوط به عنصر خبری «چه» (6/42 درصد) است. ارزش خبری برجسته شده در لید یا پاراگراف اول مطلب در سایت ایرنا مربوط به ارزش خبری «شهرت» (2/52 درصد) است و سایت بی.بی.سی فارسی در ارائه مطالب خود بیشتر از ارزش خبری «برخورد» (2/48 درصد) استفاده کرده است. از دیگر یافته های مهم تحقیق این است که هم سایت ایرنا ( 5/59 درصد) و هم سایت بی.بی.سی (3/38 درصد) در بیشتر مطالب خود نسبت به دولت های مورد بررسی جهت گیری منفی داشته اند. همچنین یافته ها حاکی از آن است که سایت ایرنا در 2/35 درصد موارد و سایت بی.بی.سی فارسی هم در 6/54 درصد موارد در ارائه مطالب مربوط به رویداد های کشورهای مورد بررسی از قاب بندی خاصی استفاده نکرده اند. در سایت ایرنا اصطلاح «بهار عربی» اصلاً بکار نرفته است. در سایت بی.بی.سی فارسی اصطلاح «خیزش مردمی» اصلاً بکار نرفته است واژگان کلیدی: تحولات سیاسی، کشورهای عربی خاورمیانه و شمال آفریقا، سایت بی.بی.سی فارسی، سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا)، دروازه بانی، برجسته سازی، چارچوب سازی.